Wat is een ouderschapsplan?

In een ouderschapsplan staan alle afspraken die ouders maken over de verdeling van de zorg- en opvoeding, de verdeling van de kosten voor de kinderen en hoe de ouders elkaar informeren over belangrijke zaken met betrekking tot het kind/de kinderen.

Hebben jullie samen ouderlijk gezag* dan spreken jullie een zorgregeling af. Hierin staat hoe de zorg en opvoeding worden verdeeld. Heeft één ouder gezag, dan is er sprake van een omgangsregeling. De ouder zonder gezag mag het kind/de kinderen blijven zien, maar is niet verantwoordelijk voor de zorg en opvoeding. Overigens kan gezag ook achteraf nog worden aangevraagd.

*(voor 01 januari 2023 ging dat niet automatisch, ook niet als er wel sprake van erkenning is)

Is een ouderschapsplan verplicht?

Een ouderschapsplan is wettelijk verplicht voor ouders die getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben met een kind/kinderen in de leeftijd tot 18 jaar, die willen gaan scheiden. De wettelijke verplichting voor het opstellen van een ouderschapsplan bij minderjarige kinderen geldt overigens ook voor samenwonenden die uit elkaar gaan.

Wat staat er in een ouderschapsplan?

In het ouderschapsplan staan afspraken. Volgens de wetgeving is het verplicht om de volgende afspraken in het ouderschapsplan op te nemen:

• De verdeling van zorg en opvoeding (zorgregeling).
• De omgang met het kind/de kinderen (omgangsregeling).
• De uitwisseling van informatie over het kind/de kinderen tussen de ouders: hoe en hoe vaak.
• Hoe de ouders beslissingen nemen over belangrijke onderwerpen, zoals de schoolkeuze.
• De kinderalimentatie.
• De betrokkenheid van het kind/de kinderen bij het opstellen van het ouderschapsplan.

Het is echter niet de bedoeling dat kinderen beslissen over waar en wanneer zij bij welke ouder verblijven. Dit geldt ook voor kinderen tussen 12 en 18 jaar. Hoewel de rechtbank hen raadpleegt voordat het ouderschapsplan wordt bekrachtigd, hebben zij niet de uiteindelijke beslissingsbevoegdheid over de afspraken in het plan. Het is onverstandig om kinderen zelf te laten kiezen, aangezien dit hen dwingt een keuze te maken tussen de ouders. Kinderen willen van beide ouders mogen houden, maak je kind/de kinderen geen inzet van strijd.

In aanvulling op het wettelijk verplichte deel, maken de meeste ouders ook afspraken over bijvoorbeeld de opvoeding, huisregels (bedtijden, gebruik van social media et cetera), het contact met betrekking tot de wederzijdse families en wat er verder aan de orde kan zijn. Ook als er huisdieren zijn kunnen er daarover desgewenst afspraken in het ouderschapsplan worden gemaakt.

Hoe kunnen de ervaren mediators van Bmiddl.nl helpen?

Een mediator van Bmiddl.nl informeert over eventuele valkuilen en zorgt ervoor dat er een helder plan ligt. Ook al kunnen jullie het nu samen nog goed vinden, in de toekomst kan het altijd anders lopen, of er is simpelweg een ander beeld ontstaan bij de andere partner over de gemaakte afspraken. Wat betekent bijvoorbeeld ‘in overleg mogen de kinderen’, als er discussie over ontstaat? Een ouderschapsplan stel je bij voorkeur op als de zon nog schijnt, voor het geval dat het onverhoopt gaat regenen. De afspraken die erin staan, worden dan ook zo concreet mogelijk opgeschreven. Zolang jullie het er samen over eens zijn, kan er in de praktijk altijd van afgeweken worden. Maar mocht het overleg moeilijk(er) worden, dan is er duidelijkheid. En dat is in het belang van iedereen, vooral van jullie kind(eren).

Wordt een ouderschapsplan aan de rechter voorgelegd?

Bij een echtscheiding of ontbinding van een geregistreerd partnerschap is een ouderschapsplan vereist als er kinderen betrokken zijn. Dit plan maakt deel uit van het echtscheidingsconvenant of het convenant voor beëindiging van het geregistreerd partnerschap. De rechter neemt het ouderschapsplan mee in de beslissing bij het uitspreken van de scheiding, waardoor het ouderschapsplan bekrachtigd wordt. Deze bekrachtiging betekent dat als één van jullie zich niet aan de afspraken houdt, het niet nodig is om direct naar de rechtbank te stappen voor handhaving. Bijvoorbeeld, als het gaat om het niet betalen van kinderalimentatie, kun je een deurwaarder of het LBIO* inschakelen. Dit bespaart tijd en geld, aangezien de rechter door de bekrachtiging al heeft aangegeven dat de afspraken wettelijk bindend zijn en nagekomen moeten worden. Deze bekrachtiging, officieel bekend als een executoriale titel, gebeurt niet automatisch voor samenwonenden, maar kan wel geregeld worden.

Kunnen we een ouderschapsplan later nog aanpassen?

Ja, dat is mogelijk en in sommige gevallen zelfs onvermijdelijk. Daarom is het aan te raden om bij het opstellen van het ouderschapsplan vooraf afspraken te maken over situaties waarin het plan aangepast moet worden, zoals bij een verandering van werk of een verhuizing. Het is ook gebruikelijk om momenten vast te leggen waarop het ouderschapsplan geëvalueerd zal worden. Dit is vooral belangrijk voor ouderschapsplannen die voor een langere periode worden opgesteld, omdat de omstandigheden over tijd kunnen veranderen.

*LBIO is een afkorting van Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen. Indien de ex-partner de alimentatie niet betaalt, kan deze overheidsorganisatie gratis worden ingeschakeld. Zij zijn de specialist op het gebied van de inning van alimentatie.